Το άτομο ως δομικό συστατικό της ύλης
Τα άτομα σχηματίζουν την ύλη όπως οι ψηφίδες φτιάχνουν ένα ψηφιδωτό. Τα διαφορετικά άτομα συνδυάζονται και σχηματίζουν τις χημικές ενώσεις όπως τα διαφορετικά χρώματα ψηφίδων, την εικόνα του ψηφιδωτού. Αλλάζοντας λοιπόν το είδος και το πλήθος των ατόμων, αλλά και τον τρόπο συνδυασμού τους, προκύπτουν οι διάφορες χημικές ενώσεις.
Κάθε διαφορετικό είδος ατόμου αποτελεί και ένα διαφορετικό χημικό στοιχείο. Μέχρι σήμερα έχουν ανακαλυφθεί 118 διαφορετικά είδη ατόμων, δηλαδή χημικών στοιχείων. Μόνο τα 95 από αυτά απαντώνται στη φύση και από αυτά σχηματίζεται ότι υπάρχει γύρω μας ακόμα και εμείς οι ίδιοι. Τα υπόλοιπα προέκυψαν κατά τη διάρκεια επιστημονικών πειραμάτων και έχουν συνήθως μικρή διάρκεια ζωής.
Τα άτομα είναι τόσο μικρά που είναι αδύνατο να τα δούμε με γυμνό μάτι ή ακόμα και με ένα απλό μικροσκόπιο. Για να γίνει αντιληπτό αυτό αρκεί να πούμε ότι σε 12 g άνθρακα, δηλαδή όση είναι περίπου η μάζα 180 μυτών ενός μηχανικού μολυβιού, περιέχονται περίπου 600.000.000.000.000.000.000.000 ή 6x1023 άτομα άνθρακα. Ο αριθμός αυτός είναι τεράστιος. Αν είχαμε τόσα ζάρια θα μπορούσαμε να καλύψουμε την επιφάνεια 120.000 πλανητών όπως η γη. Η μάζα λοιπόν ενός ατόμου άνθρακα είναι
12/600.000.000.000.000.000.000.000 g = 0.00000000000000000000002 g ή 2x10-23 g.
Τα άτομα των διαφορετικών στοιχείων δεν έχουν την ίδια μάζα. Για παράδειγμα, 6 · 10 23 άτομα χαλκού ζυγίζουν περίπου 63,5 g όσο δηλαδή η μάζα ενός χάλκινου σύρματος με μήκος 1 μέτρο. Συνεπώς, η μάζα ενός ατόμου χαλκού είναι
63,5/600.000.000.000.000.000.000.000 g = 0.00000000000000000000011 g ή 1,1x10-22 g.