Είναι γνωστό ότι πολλά μέταλλα αντιδρούν με οξέα και συχνά παράγεται αέριο υδρογόνο.

Τα μέταλλα που αντιδρούν με τα οξέα, τα λέμε δραστικά μέταλλα. Τα μέταλλα που δεν αντιδρούν, είναι ο χαλκός (Cu), ο λευκόχρυσος (Pt), ο χρυσός (Au) και ο άργυρος (Αg). Τα δραστικά μέταλλα αντιδρούν με τα κατιόντα υδρογόνου που υπάρχουν στα διαλύματα οξέων, π.χ. του υδροχλωρικού και του θειικού οξέος και προκύπτει υδρογόνο και ενώσεις των μετάλλων που συνήθως διαλύονται στο νερό.

Οι αντιδράσεις αυτές, όπου ένα μέταλλο αντικαθιστά το υδρογόνο ενός οξέος διαλυμένου στο νερό, ονομάζονται αντιδράσεις απλής αντικατάστασης. Στην πραγματικότητα σε μια τέτοια αντίδραση δε συμμετέχουν τα ανιόντα που υπάρχουν στο διάλυμα, αλλά μόνο τα κατιόντα υδρογόνου και τα μέταλλα. Έτσι μπορούν να περιγραφούν και με ιοντικές εξισώσεις, στις οποίες δεν εμφανίζονται τα ανιόντα αυτά.

Αρκεί να θυμάται κανείς, ότι τα οξέα και οι ενώσεις των μετάλλων με τα ανιόντα υπάρχουν στο διάλυμα μόνο ως ιόντα.

Μια άλλη ενδιαφέρουσα αντίδραση, είναι αυτή που πραγματοποιείται όταν προσθέσουμε ένα μέταλλο σε ένα διάλυμα άλατος ενός άλλου μετάλλου. Πολλές φορές, το μέταλλο που προσθέτουμε μετατρέπεται σε κατιόντα, ενώ τα κατιόντα του δεύτερου που υπήρχαν στο διάλυμα, μετατρέπονται σε άτομα και αποτίθενται ως καθαρό μέταλλο.

Οι αντιδράσεις αυτές, όπου ένα μέταλλο αντικαθιστά ένα άλλο μέταλλο ενός άλατος που είναι διαλυμένο στο νερό, ονομάζονται επίσης αντιδράσεις απλής αντικατάστασης. Ομοίως και στην περίπτωση αυτή, τα ανιόντα που υπάρχουν στο διάλυμα δεν συμμετέχουν στην πραγματικότητα στην αντίδραση, ενώ αντίθετα συμμετέχουν τα άτομα του πρώτου μετάλλου και τα κατιόντα του δεύτερου μετάλλου. Έτσι, μπορούν να περιγραφούν και με ιοντικές εξισώσεις, στις οποίες δεν εμφανίζονται τα ανιόντα αυτά.